Δομνίτσα Λανίτου, μια μεγάλη Λεμεσιανή
Μια μεγάλη προσωπικότητα του Ελληνικού αθλητισμού, η συμπολίτιδα μας, Δομνίτσα Λανίτου, άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 97 χρόνων, την περάσμένη Δευτέρα στην Αθήνα.Η Δομνίτσα Λανίτου ήταν η αθλήτρια που έγραψε ιστορία στον στίβο αφού ήταν η πρώτη Ελληνίδα που συμμετείχε σε Ολυμπιακούς Αγώνες και συγκεκριμένα στο Βερολίνο το 1936.
Η Δομνίτσα Λανίτου γεννήθηκε το 1914 στην πόλη μας στην Λεμεσό. Κατείχε τα πανελλήνια ρεκόρ γυναικών σε όλα τα άλματα και τους δρόμους για πολλά χρόνια. Ο Δήμος Λεμεσού προς τιμή της, έχει δώσει εδώ και μερικά χρόνια το όνομα της σε δρόμο έξω από το Τσίρειο Στάδιο.
Η κηδεία της θα γίνει σήμερα, Τετάρτη 22 Ιουνίου, στο Α΄νεκροταφείο Αθηνών.
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ:Η αείμνηστη Δομνίτσα Λανίτου έδωσε πριν δυο χρόνια, την τελευταία συνέντευξη της στην Ελληνική εφημερίδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ (Αθηνών), στην δημοσιογράφο Κυριακή Δουμιά και την οποία κι΄αναδημοσιεύουμε πιο κάτω.
Ακούραστη, αεικίνητη, αγέρωχη και πάντα χαμογελαστή. Οι λέξεις είναι φτωχές για να περιγράψουν με ακρίβεια την προσωπικότητα της, 95χρονης σήμερα, Δομνίτσας Λανίτου – Καβουνίδου, η οποία προσέφερε τα μέγιστα στον ελληνικό αθλητισμό.
Η πρώτη γυναίκα που εκπροσώπησε τα ελληνικά χρώματα σε Ολυμπιακούς Αγώνες, μία αθλήτρια. «κινητή εγκυκλοπαίδεια», με αμέτρητες εμπειρίες γύρω από το στίβο, μας άνοιξε την πόρτα του σπιτιού της και της καρδιάς της και ξετύλιξε το κουβάρι των αναμνήσεων της.
Η Δομνίτσα Λανίτου – Καβουνίδου, εξακολουθεί να αθλείται, καθώς πέντε από τους μήνες του χρόνου κολυμπάει σε καθημερινή βάση. «Κρατάω τη φόρμα μου και ας περνάει γρήγορα ο καιρός», λέει χωρίς να χάνει το χρόνο της η γυναίκα που έκανε το χρόνο σύμμαχο της.
Η Δομνίτσα Λανίτου Καβουνίδου γεννήθηκε το 1914 στη Λεμεσό της Κύπρου. Ο πατέρας της, ο δικηγόρος Νικόλαος (Νικλής) Λανίτης, διανοούμενος της εποχής και ένθερμος φίλαθλος του στίβου, ήταν συνιδρυτής του Γυμναστικού Συλλόγου Λεμεσού «Ολύμπια», από τα ιδρυτικά σωματεία του ΣΕΓΑΣ.
Ήταν ο άνθρωπος που παρακίνησε τόσο αυτή όσο και την αδερφή της Ισμήνη να ασχοληθούν με τον αθλητισμό, αφού όπως αναπολεί στη μνήμη της: «Σχεδόν καθημερινά ο πατέρας μου με έπαιρνε μαζί του στο στάδιο για να παρακολουθήσουμε αγώνες ή προπονήσεις. Κάποια απ’ αυτές τις φορές, θα ήμουν 12 ή 13 χρονών, δοκίμασα και εγώ να πηδήξω. Είδα ότι τα κατάφερα και έτσι συνέχισα».
Ο πατέρας της ήταν ο πρώτος που πίστεψε σε αυτήν και ως ισχυρός άνδρας που ήταν στο νησί της Αφροδίτης, είχε τη δύναμη να τη βοηθήσει. Ετσι, το 1928, μετά από εισήγηση του οι Παγκύπριοι Αγώνες περιέλαβαν για πρώτη φορά στο πρόγραμμα τους γυναικεία αγωνίσματα: το άλμα εις μήκος και το άλμα εις ύψος. Η νεαρή τότε Δομνίτσα πρώτευσε και στα δυο. Τα ρεκόρ της ήταν τα πρώτα αναγνωρισμένα γυναικών που καταγράφηκαν στον κατάλογο του ΣΕΓΑΣ.
Στην Αθήνα μετακόμισε μαζί με την αδερφή της το 1931 και μπήκαν εσωτερικές στο Αμερικάνικο Κολέγιο Θηλέων, που ήταν αρχικά στο Παλαιό Φάληρο και αργότερα στο Ελληνικό. Στους Πανελλήνιους του ίδιου χρόνου η 17χρονη αθλήτρια πήρε μέρος σε επτά αγωνίσματα δρόμου και αλμάτων και θριάμβευσε καταρρίπτοντας έξι πανελλήνια ρεκόρ.
Την ίδια ημέρα των αγώνων ο πατέρας της, βουλευτής τότε Πάφου – Λεμεσού, πρωτεργάτης του κινήματος της Ένωσης, συνελήφθη από τους Αγγλους φυλακίστηκε και στη συνέχεια εξορίστηκε. Οι εμφανίσεις της, πάντως στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο ή στις προπονήσεις που έκανε προκαλούσαν αμέτρητα σχόλια. Η ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου ήταν πολύ συντηρητική σε θέματα που αφορούσαν τη γυναίκα.
Η Δομνίτσα γυμναζόταν με κοντό παντελονάκι και όπως ήταν φυσικό προκαλούσε. «Στην Κύπρο δεν υπήρχαν προκαταλήψεις για τη συμμετοχή των κοριτσιών σε αγώνες», μας λέει η κα. Λανίτου και εξηγεί: «Εκπρόσωποι των αθλητικών συλλόγων ήταν γνωστά μέλη της κοινωνίας. Καμία οικογένεια δεν ήθελε να απαγορέψει στα κορίτσια της να πηγαίνουν στο στάδιο, Τότε, θυμάμαι, δεν φορούσαμε ακόμα σορτσάκια, αλλά φουφούλες με λάστιχο μέχρι το γόνατο.
Η κατάσταση στην Αθήνα ήταν διαφορετική. Όταν κάναμε προπόνηση στο Παναθηναϊκό Στάδιο μαζεύονταν πολλοί νεαροί που έκαναν άσχημα σχόλια και έλεγαν διάφορα προσπαθώντας να ενοχλήσουν τις κοπέλες που έκαναν προπόνηση». Πάντως, εκτός από την εντυπωσιακή εμφάνιση της, η νεαρή αθλήτρια συγκέντρωνε τα βλέμματα όλων πάνω της, γιατί σε κάθε αγώνα βελτίωνε και τα ρεκόρ της.
Είναι χαρακτηριστικό ότι επί δέκα χρόνια κατέρριπτε τα δικά της ρεκόρ στο μήκος, ενώ στο ύψος χρειάστηκε να περάσουν 25 χρόνια προτού πετύχει καλύτερη επίδοση άλλη αθλήτρια.
Το 1936 στην ολυμπιακή σεζόν πολλοί θεωρούσαν τολμηρή την παρουσία μίας γυναίκας στην Εθνική ομάδα. Η νεαρή Δομνίτσα, όμως, έδωσε απάντηση στους αμφισβητίες σημειώνοντας βαλκανικά ρεκόρ στα 100μ και 80μ μετ’ εμποδίων. Έτσι εντάχθηκε στην ολυμπιακή αποστολή και ξεκίνησε προπόνηση με τον Ότο Σίμιτσεκ.
Στο Βερολίνο η 22χρονη έτρεξε στα 80μ με εμπόδια και στα 100μ. Στα εμπόδια προκρίθηκε στα ημιτελικά ως τρίτη από τη σειρά της με χρόνο 12΄΄. 6, αλλά στη συνέχεια αποκλείστηκε. Στα 100μ έμεινε στον προκριματικό. Η εμπειρία της συμμετοχής της στους Ολυμπιακούς του 1936 ήταν κάτι μοναδικό:
«Εκείνο που δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ ήταν η συγκίνηση που ένιωσα όταν μπήκε στο στάδιο ο Γερμανός λαμπαδηδρόμος, κρατώντας την ολυμπιακή Φλόγα. Ανέβηκε τα σκαλιά του Σταδίου και άναψε το βωμό στην κορυφή. Ακόμα και σήμερα όταν το θυμάμαι ανατριχιάζω. Η Φλόγα είχε ξεκινήσει από την Ολυμπία και διένυσε όλη την Ευρώπη. Δυστυχώς η ιδέα της λαμπαδηδρομίας ήταν των Γερμανών και της προπαγάνδας τους, αλλά ευτυχώς από τότε καθιερώθηκε.
Θυμάμαι ακόμα και τη μεγάλη στιγμή της εισόδου της ελληνικής ομάδας, όπου σε όλες της διοργανώσεις του θεσμού μπαίνει πρώτη στο στάδιο. Μετά το σημαιοφόρο μπήκε ο Ολυμπιονίκης Σπύρος Λούης ντυμένος με μία φουστανέλα και ακολουθούσα εγώ. Ήταν συγκλονιστικές στιγμές. Θυμάμαι ακόμα και τις αντιδράσεις του Χίτλερ όταν ο Γερμανός Λάνγκ στο μήκος διεκδικούσε τη νίκη από τον Αμερικανό Όουενς. Νίκησε ο Όουενς και όπως είναι γνωστό ο Χίτλερ δεν άντεξε και έφυγε από το στάδιο».
Η Λανίτου στη Γερμανία συγκέντρωσε πάνω της τους προβολείς όχι απλά επειδή ήταν όμορφη, αλλά διότι ήταν η πρώτη γυναίκα εκπρόσωπος της χώρας μας στο κορυφαίο αθλητικό ραντεβού της εποχής. Πολλές γερμανικές εφημερίδες και γενικότερα ο ευρωπαϊκός Τύπος της έκαναν εκτενή αφιερώματα. Επιστρέφοντας από το Βερολίνο η Λανίτου παίρνει μέρος σε αγώνα σκυταλοδρομίας στο Βόλο, σαν τέταρτος άνδρας της ομάδα, αφού δεν υπήρχε δρομέας για να τρέξει!
Λίγο μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες άρχισε τις σπουδές της στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών στην Πάντειο και στην πορεία φοίτησε για τρία χρόνια στη Νομική Σχολή. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος δήλωσε εθελόντρια νοσοκόμα και υπηρέτησε στο Αμερικανικό Κολέγιο. Το 1941 παντρεύτηκε τον Κώστα Καβουνίδη και τρία χρόνια αργότερα απέκτησε το γιο της, Σπύρο.
Οι πρώτοι μεταπολεμικοί Ολυμπιακοί Αγώνες διεξήχθησαν το 1948 στο Λονδίνο. Ο σύζυγος της, την παρακίνησε να ασχοληθεί με τον αθλητισμό και πάλι. Η ίδια δεν πίστευε ότι θα τα καταφέρει έχοντας πλέον οικογένεια, αλλά ο σύντροφος της τη βοήθησε τα μέγιστα και ουσιαστικά την έσπρωξε να συνεχίσει τον πρωταθλητισμό.
Με σκληρή δουλειά βρέθηκε και πάλι στην ολυμπιακή αποστολή μόνη ανάμεσα σε 13 άνδρες. Μεταξύ αυτών ο Νίκος Σύλλας, ο Στέλιος Κυριακίδης, ο Γιάννης Λάμπρου, ο Σάκης Μπαλάφας, ενώ προπονητής παρέμενε ο Ότο Σίμιτσεκ.
Η Δομνίτσα παρέλασε επικεφαλής της ελληνικής ομάδας, ενώ έλαβε μέρος στα 80μ μετ’ εμποδίων και αποκλείστηκε στον προκριματικό. Ένιωσε όμως την ηθική ικανοποίηση της συμμετοχής και της προσπάθειας.
Εγκατέλειψε τον πρωταθλητισμό το 1950, σε ηλικία 36 χρονών και αφοσιώθηκε στην προώθηση του γυναικείου αθλητισμού μέσα από την Τεχνική Επιτροπή Αθλητισμού του ΣΕΓΑΣ της οποίας υπήρξε πρόεδρος. Παράλληλα ξεκίνησε την ενασχόληση της με το τένις συμμετέχοντας με επιτυχίας σε διεθνείς αγώνες.
“Η άθληση δίνει αισιοδοξία” Συγκρίνοντας την εποχή τη δική της με τη σημερινή η κα. Λανίτου Καβουνίδου διευκρινίζει: «Το αθλητικό πνεύμα τότε δεν είχε καμία σχέση με τον επαγγελματισμό. Σήμερα τα πάντα έχουν εμπορευματοποιηθεί. Τότε κάναμε το χόμπι μας το κέφι μας. Αν ζηλεύω κάτι από τις αθλήτριες της εποχής, είναι οι ανέσεις που έχουν τα, στάδια. Εμείς δεν είχαμε ούτε καν τα απαραίτητα και σήμερα υπάρχουν δεκάδες ειδικοί για να βοηθήσουν τον αθλητή».
Συμβουλεύει τους νέους να αθλούνται οπωσδήποτε: «.. Γιατί η άσκηση σου δίνει χαρά δύναμη αισιοδοξία. Να το κάνουν όμως για το κέφι τους όχι ως επάγγελμα. Σημασία έχει η άθληση. Η ομορφιά είναι στη συμμετοχή, στον αγώνα, στη νίκη. Ο αθλητισμός σε κάνει δυνατό και στη ζωή, αφού σε οπλίζει με πείσμα και επιμονή, συγκεντρώνει όλες σου τις δυνάμεις με βασικό στόχο να φθάσεις στο αποτέλεσμα που εσύ επιθυμείς».
Οι στίχοι του Παλαμά Το 1934 ο Νικόλαος Λανίτης συνοδεύει τις δυο κόρες του σε επίσκεψη στο σπίτι του Κωστή Πάλαμα. Τότε ο Παλαμάς, που δεν έβγαινε συχνά απ’ το σπίτι, έγραψε στο λεύκωμα της Δομνίτσας το παρακάτω τετράστιχο: «Ένα είναι το τραγούδι μου για σας, Δομνίτσα, Ισμήνη, Μία ρίμα για τη χάρη σας γίνεται περιβόλι, Χαρά στα νιάτα σας, ανθοί φυτρώνουν μυροβόλοι, Της Κύπρος τα τριαντάφυλλα, της Αττικής οι κρίνοι».
Η οικογένεια του Καποδίστρια είναι μια παλαιότατη Βυζαντινή οικογένεια που έφυγε κάποτε από το βυζάντιο και εγκαταστάθηκε στο Αρχαίο Δάλμαιο, στις Δαλματικές ακτές και αργότερα στο 