ΛΟΥΚΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ ΕΚ ΝΗΣΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΗΣ ΤΟΥ ΕΠΟΥΣ ΤΟΥ 1940 ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ ΣΥΓΡΑΦΕΑΣ ΑΛΛΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ ΕΝΑΣ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΝΑΣ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΥΠΡΙΟΣ

Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών

Ακρίτας Λουκής

Τόπος Γέννησης: Κύπρος- Μόρφου Έτος Γέννησης: 1909 Έτος Θανάτου: 1965 Λογοτεχνικές Κατηγορίες: Πεζογραφία Θέατρο - Σενάριο Δοκίμιο

Βιογραφικό Σημείωμα ΛΟΥΚΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ (1909 - 1965) Ο Λουκής Ακρίτας γεννήθηκε στην Μόρφου της Κύπρου. Το 1925 αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο και γράφτηκε στο Διδασκαλείο Λευκωσίας. Το 1928 εργάστηκε ως δάσκαλος και παράλληλα δημοσίευσε κείμενα στην εφημερίδα της Λεμεσού Χρόνος. Ένα χρόνο αργότερα έφυγε για την Αθήνα, όπου γράφτηκε στο τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου και συνεργάστηκε με τη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια του Πυρσού, τις εφημερίδες Πρωία και Εστία, και ως ανταποκριτής στην εφημερίδα της Λευκωσίας Πρωινή. Το 1939 κατατάχθηκε στο στρατό και το 1940 πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο, στέλνοντας παράλληλα ανταποκρίσεις στην εφημερίδα Εστία. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής εξέδιδε μαζί με τον αδερφό του Επαμεινώνδα την παράνομη εφημερίδα Καθημερινά Νέα (κυκλοφόρησε από την άνοιξη ως τον Οκτώβρη του 1944 και σε αραιά χρονικά διαστήματα από το 1945 ως το 1946). Παράλληλα υπήρξε ιδρυτικό μέλος (μαζί με τους Μιλτιάδη Πορφυρογέννη και στρατηγό Σπηλιωτόπουλο) της αντιστασιακής οργάνωσης Τριμελής Επιτροπή Αγώνος (μετέπειτα Ανώτατη Επιτροπή Απελευθερώσεως). Διετέλεσε υφυπουργός Τύπου και Πληροφοριών στην Κυβέρνηση Απελευθερώσεως του Γεωργίου Παπανδρέου (1944), κατόπιν ιδεολογικής ρήξης του όμως με την επίσημη πολιτική γραμμή αποσύρθηκε ως το 1950, οπότε έγινε Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕΚ, με την οποία εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών το 1951. Ένα χρόνο αργότερα επισκέφτηκε την Κύπρο και πρόβαλε τον κυπριακό αγώνα για την ανεξαρτησία μέσω της συμμετοχής του στην Γ΄ Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών και την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1952) και επαφών του στις Η.Π.Α., όπου ταξίδεψε το 1954 ως μέλος της Διακομματικής Επιτροπής Διαφωτίσεως για το ζήτημα της Κύπρου. Ίδρυσε το κόμμα της Προοδευτικής Ένωσης (που συγχωνεύτηκε αργότερα με τη Φιλελεύθερη Δημοκρατική Ένωση του Σοφοκλή Βενιζέλου και από το 1961 συνεργάστηκε με την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου. Συμμετείχε επίσης στη Σύσκεψη της Ρόδου (1959) και εξέδωσε τα πολιτικού προβληματισμού περιοδικά Ελληνικά Χρονικά, Κόσμος, Επιστήμη και Ζωή, σε συνεργασία με τον αδερφό του. Τέλος από τη θέση του υφυπουργού Παιδείας εισηγήθηκε την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση μαζί με τον Ευάγγελο Παπανούτσο, προσπάθεια η οποία δεν ευοδώθηκε για λόγους πολιτικής αντιπαράθεσης και εξαιτίας του ξαφνικού θανάτου του Ακρίτα το 1965 σε κλινική του Λονδίνου. Στο χώρο της λογοτεχνίας ο Λουκής Ακρίτας πρωτοεμφανίστηκε το 1931 από τις στήλες του περιοδικού Πρωτοπόροι με το διήγημα Κάθε κορμί πενήντα λίρες. Μεγάλο μέρος του έργου του βρίσκεται δημοσιευμένο σε περιοδικά με τα οποία συνεργάστηκε. Προσδιοριστική της γραφής του Ακρίτα είναι η βαθιά επίδραση που άσκησε στο λογοτεχνικό του έργο η προοδευτική του ιδεολογία και γενικότερα η ανθρωπιστική του κοσμοθεωρία. Τα έργα του κινούνται στα πλαίσια της λογοτεχνίας καταγγελίας με μια αισιόδοξη προοπτική, που προκύπτει από την πίστη του συγγραφέα στην ψυχική αντοχή των κοινωνικά αδικημένων και στην άντληση δύναμης από εσωτερικούς μηχανισμούς σε δύσκολες συνθήκες. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Λουκή Ακρίτα βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Ακρίτας Λουκής», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριττάνικα5, σ.370-371. Αθήνα, 1982, Γκιόλιας Μάρκος, «Ακρίτας Λουκής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας1. Αθήνα, Χάρη Πάτση, 1968, Ζήρας Αλέξης, «Λουκής Ακρίτας», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939), σ.120-147. Αθήνα, Σοκόλης, 1992, Ζήρας Αλέξης, «Ακρίτας Λουκής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό1. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, Κουδουνάρης Αριστείδης, «Ακρίτας Λουκής», Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄) και Χατζηθωμάς Α., Λουκής Ακρίτας· 1909-1965. Λευκωσία, εκδ. Παγκύπριου Γυμνασίου Λευκωσίας, 1985.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία • Αργυρίου Αλεξ., «Ακρίτας Λουκής», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριττάνικα5, σ.370-371. Αθήνα, 1982. • Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Το θέατρο του Λουκή Ακρίτα», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριττάνικα5 (παράρτημα ΙΣτ΄), σ.371. Αθήνα, 1982. • Γκιόλιας Μάρκος, «Ακρίτας Λουκής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας1. Αθήνα, Χάρη Πάτση, 1968. • Ζήρας Αλέξης, «Λουκής Ακρίτας», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Β΄, σ.120-147. Αθήνα, Σοκόλης, 1992. • Ζήρας Αλέξης, «Ακρίτας Λουκής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό1. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983. • Κρανιδιώτης Νίκος, «Λουκής Ακρίτας», Κυπριακά Γράμματα202, 8/1952, ετ.ΙΖ΄, σ.300-301. • Κουδουνάρης Αριστείδης, «Ακρίτας Λουκής», Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800 – 1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄). • Μενδράκος Τάκης, «Ο Λουκής Ακρίτας και το χρονικό των αφανών», Επίκαιρα, 11/6/1981(τώρα και στον τόμο Μικρές δοκιμές· Κριτικά σημειώματα & άρθρα, σ.64-67. Αθήνα, Σοκόλης, 1990). • Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., «Λουκής Ακρίτας», Τα πρόσωπα και τα κείμεναΒ΄, σ.225-229. Αθήνα, 1943. • Περνάρης Άντης, Λουκής Ακρίτας · Επιλογή από το έργο και βιβλιογραφία του. Λευκωσία, 1982. • Προυσής Κώστας Μ., «Ο Κάμπος του Λουκή Ακρίτα», Θέματα και Πρόσωπα της κυπριακής λογοτεχνίας, σ.259-261. Λευκωσία, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 1990. • Σταμέλος Δ., Κριτική για τον Κάμπο, Ελευθεροτυπία, 3/12/1981. • Στυλιανού Π., «Μνήμη Λουκή Ακρίτα», Τα Νέα (Κύπρος), 13 και 14/2/1981. • Χάρης Πέτρος, «Λουκή Ακρίτα: Νέος με καλάς συστάσεις…», Νέα Εστία19, ετ.Ι΄, 1η/1/1936, αρ.217, σ.67-68. • Χατζηθωμάς Α., Λουκής Ακρίτας· 1909-1965. Λευκωσία, εκδ. Παγκύπριου Γυμνασίου Λευκωσίας, 1985. Αφιερώματα περιοδικών • Κυπριακά Χρονικά50, 10-11/1965. • Κυπριακή Εκπαίδευσις28-29, 2-4/1965, ετ.Στ΄, σ.143-174. • Πνευματική Κύπρος5, 3/1965, ετ.Ε΄, αρ.54, σ.153-158.

Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Πεζογραφία • Νέος με καλάς συστάσεις… Αθήνα, 1935. • Ο κάμπος. Αθήνα, Πυρσός, 1936. • Διηγήματα. Λευκωσία, εκδόσεις Μορφωτικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου, 1991. ΙΙ.Θέατρο • Αρματωμένοι. Αθήνα, Αετός Α.Ε., 1947. • Όμηροι - τραγωδία σε πράξεις τρεις. Αθήνα, 1956. • Θεοδώρα - τραγωδία. Λευκωσία, έκδοση Βιβλιοθήκης Κυπριακών Χρονικών, 1965. ΙΙΙ.Άλλα κείμενα • Κάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίου. Αθήνα, ανάτυπο από τη Νέα Εστία885, 15/5/1964. • Αναστάσιμο Δόξας η μάχη της Κρήτης. Αθήνα, έκδοση της Φωνής της Κρήτης, 1964. 1. Για περισσότερα βιβλιογραφικά στοιχεία για το Λουκή Ακρίτα, βλ. Χατζηθωμάς Α., Λουκής Ακρίτας· 1909-1965. Λευκωσία, εκδ. Παγκύπριου Γυμνασίου Λευκωσίας, 1985.