Η μοναδική εν ζωή κόρη του μεγάλου Γεώργιου Φραγκούδη ανοίγει την καρδιά της και μας αποκαλύπτει τον Λεμεσιανό λόγιο και ιδρυτή της Παντείου Σχολής Πολιτικών Επιστημών με την ανατρεπτική πολιτική σκέψη.
Μετά από μια μακρά ξενάγηση σε ένα σπίτι γεμάτο λαϊκούς θησαυρούς και πολύτιμα συγγράμματα, η Αθηναΐς Φραγκούδη κάνει ειλικρινή και ζεστή κουβέντα για το έργο του πατέρα της, την αρρώστια του και τα παιδικά της χρόνια.
Πώς ήταν ως άνθρωπος ο Γεώργιος Φραγκούδης;
Οι αναμνήσεις μου ξεκινούν από τότε που επέστρεψε ο πατέρας μου από την Αμερική. Ήταν ένας ωραίος και επιβλητικός άντρας, κοινωνικός και πρωτοπόρος. Διακρινόταν για τη σχολαστικότητα, την αυστηρότητα και την αγάπη του για την πειθαρχία. Ήθελε να μας μάθει τα πάντα αμέσως και δεν μας στερούσε τίποτα. Μας προσέφερε απλόχερα μιαν αριστοκρατική ανατροφή. Θυμάμαι μας είχε Γαλλίδα γκουβερνάντα και μας μάθαινε γαλλικά και πιάνο. Του μιλούσαμε πάντα στον πληθυντικό. Πολλές φορές τον θυμάμαι να σηκώνεται βράδυ και να γράφει ανήσυχος και με τρεμάμενα χέρια. Τις περισσότερες φορές κυκλοφορούσε με σωματοφύλακα και κοιμόταν με ένα περίστροφο στο προσκεφάλι του.
Ποιους εχθρούς μπορεί να είχε ο πατέρας σας;
Λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων είχε αρκετούς αντιπάλους. Ήταν Βενιζελικός, στενός συνεργάτης και φίλος του Βενιζέλου, του Ανδρέα Θεμιστοκλέους, του Πλαστήρα και άλλων. Θυμάμαι το Βενιζέλο να έρχεται σπίτι μας για φαγητό και άλλους μεγάλους πολιτικούς. Το 1921, μάλιστα, τον πυροβόλησαν στο κεφάλι αλλά επέζησε.
Ο Γεώργιος Φραγκούδης υπήρξε μια βαρυσήμαντη προσωπικότητα. Ακαδημαϊκός, συγγραφέας, πολιτικός, εκσυγχρονιστής και συγγραφέας...
Η προσφορά του στα γράμματα και την κοινωνία υπήρξε μεγάλη. Εντούτοις, δυστυχώς, παραμένει ο «άγνωστος Κύπριος». Μιλήστε μας λίγο για την πορεία του.
Γεννήθηκε στη Λεμεσό, παρότι ήταν κακός μαθητής, σπούδασε νομικά και σταδιοδρόμησε στην Αθήνα κατά την περίοδο 1898-1937. Είχε έντονη πολιτική, δημοσιογραφική και κοινωνική δραστηριότητα, κυρίως στην Αθήνα. Ήταν πολυγραφότατος - δεκαεπτά χρονών έγραψε το πρώτο του βιβλίο «Ελληνικά Πολιτεύματα γενόμενα από του 1821-64». Εν τω μεταξύ συνέχισε τις σπουδές του στη Γαλλία και δούλεψε ως δικηγόρος στο Σουδάν, όπου πέτυχε πολύ. Κάποτε ανακοίνωσε ότι δεν «μπορεί πια να είναι ψεύτης» και εγκατέλειψε τη δικηγορία, για να συνεχίσει στην Αθήνα υπό τις άλλες του ιδιότητες, δηλαδή συγγραφέας, δημοσιογράφος και δημοσιολόγος. Μελετούσε την Ιστορία για να ερμηνεύσει τις συμφορές της Ελλάδος και της Κύπρου, δημοσιογραφούσε για να γνωστοποιήσει τα ελληνικά ζητήματα.
Ο πατέρας σας θεωρείται από τους πρωτεργάτες του εθνικού κινήματος στην Κύπρο...
Η συνεχής του έγνοια υπήρξε η εθνική αποκατάσταση της ιδιαίτερης πατρίδας του. Βοήθησε με τις γνωριμίες του, τη βιβλιογραφία του, τις παρεμβάσεις του και δεν έπαψε ποτέ να σκέφτεται την Κύπρο.
Η δημιουργία της Παντείου
Πώς άρχισε να υλοποιεί την ιδέα του για δημιουργία της Παντείου;
Η ιδέα της ίδρυσης μιας σχολής Πολιτικών Επιστημών προέκυψε από τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα που έζησε και τη γόνιμη πολιτική του σκέψη. Ήθελε, όπως έλεγε, να φτιάξει ένα φυτώριο αναγεννήσεως. Στο μεταξύ πέθανε ο Αλέξανδρος Πάντος, του οποίου ο πατέρας είχε κάμει τα λεφτά του στην Αίγυπτο και είχε αφήσει όλη του την περιουσία για την ίδρυση Σχολής Πολιτικών Επιστημών. Τότε ο πατέρας μου, σε συνεργασία με το Βενιζέλο κέρδισαν τη δίκη στο Παρίσι και με την κληρονομιά του Πάντου κατόρθωσαν να τελειώσουν το κτίριο της Σχολής το 1930 και να αγοράσουν οικόπεδο γύρω από τη Σχολή για μελλοντική ανάπτυξη. Προς τιμήν του μεγαλύτερου λοιπόν δωρητή η Σχολή ονομάστηκε «Πάντειος». Ο πατέρας μου αγαπούσε σαν παιδί του τη Σχολή.
Σκούπιζε τα σκαλιά της Σχολής, πήγαινε με τα πόδια στην Πάντειο, έκανε τον κηπουρό και γενικά έκανε ό,τι οικονομίες μπορούσε για να μπορεί να πληρώνει τους μισθούς των καθηγητών. Όταν επέστρεψε από το Σουδάν δώρισε την προσωπική του βιβλιοθήκη, πίνακες, επιτοίχια γλυπτά και άλλα προσωπικά αντικείμενα στην Πάντειο.
Ποιο θεωρείτε ως το πιο σημαντικό κληροδότημα από τον πατέρα σας;
Οτιδήποτε έπραξε. Η δράση του, τα βιβλία του, η προσφορά του γενικά. Δεν μας άφησε, όμως, το μυαλό του…
Παιδικές αναμνήσεις
Κάνοντας αναδρομή στα παιδικά σας χρόνια, ποιαν ανάμνηση κρατάτε έντονα από τον πατέρα σας;
Μου έχει χαρακωθεί στην ψυχή μια μέρα του Ιούλη το ’39. Με αγκάλιασε για τελευταία φορά με στοργή, με φίλησε και μου ψιθύρισε κουρασμένος «Παιδί μου, σ’ αφήνω πίσω για το καλό σου». Προηγουμένως μου είχε υποσχεθεί ότι μετά από δύο χρόνια θα ερχόταν στην Κύπρο να με πάρει, όπως και ήρθε, αλλά οι συγγενείς δεν του το επέτρεψαν, λόγω της αρρώστιας του. Πέθανε με όγκο στον λάρυγγα.
Πώς θυμάστε τη Λεμεσό;
Το 1937 ήρθα με γαλλικό πλοίο για να φοιτήσω στο Αθηναΐδειο. Χρειάστηκαν οκτώ μέρες ταξίδι. Ύστερα από την Αθήνα, η Λεμεσός μού φάνηκε ένα σκοτεινό χωριό. Θυμάμαι, όταν έφτασα, ρώτησα τον αμαξάρη: Δεν υπάρχουν άνθρωποι εδώ; Και μου απάντησε, τέτοια ώρα ο κόσμος κοιμάται. Η ώρα ήταν μόνο 10.00 μ.μ. Έπειτα αγάπησα το περιβάλλον και τον κόσμο της Λεμεσού, ήταν κοσμοπολίτικη, όπου πήγαινες σε ήξεραν...
Μια παράκληση της Αθηναΐδος;
Να γίνει πιο γνωστό το έργο του πατέρα μου. Ιδιαίτερα στην Πάντειο θεωρώ ότι πρέπει να γίνεται αναφορά στους πρωτοετείς φοιτητές για τους ιδρυτές της Παντείου.
Απόσπασμα από διαθήκη Γ. Φραγκούδη
«ΒΑΣΑΝΙΖΟΜΑΙ όλη τη νύκτα μεταξύ ελπίδας και απελπισίας, μα το πρωί πάντα χαιρετίζω τον ήλιο που ανατέλλει γεμάτος ενθουσιασμό. Μου αρκεί λίγη μουσική, η ανάγνωσις ενός καλού βιβλίου ή από τον βίον ενός μεγάλου ανδρός για ν’ αναπτερώσει τις δυνάμεις μου και να μου δώσει θάρρος στον αγώνα της ζωής. Μπορεί η ζωή να είναι μάταιη, ο σκοπός της ζωής βρίσκεται στον αγώνα και στον προορισμό που τάσσει κάθε άνθρωπος στον εαυτό του, ή όπου η φύσις τον τάσσει».
Φιλολογικό Μνημόσυνο από το ΤΕΠΑΚ
ΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ Πανεπιστήμιο Κύπρου, αναγνωρίζοντας τη συμβολή του Γ. Σ. Φραγκούδη στα γράμματα, τον πολιτισμό, την κοινωνία και την πολιτεία, τον τιμά με φιλολογικό μνημόσυνο την Τέταρτη, 22 Σεπτεμβρίου 2010. Σκοπός της εκδήλωσης είναι να τιμηθεί η οικογένεια του Γ. Φραγκούδη αλλά και να γίνει γνωστός ο άγνωστος Κύπριος, ο χρυσός κρίκος που συνδέει τόσο την Κύπρο με την Ελλάδα, όσο και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου με το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Στην εκδήλωση θα παρευρεθεί η κόρη του Γ. Φραγκούδη, κυρία Αθηναΐς Φραγκούδη, καθώς και Ελλαδίτες εκπρόσωποι του Πάντειου και του Δήμου Καλλιθέας. Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης θα είναι ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Γιώργος Γιωργής. Θα λειτουργήσει έκθεση προσωπικών αντικειμένων του Φραγκούδη και θα υπάρξει καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στη Λεμεσό, αφετηρία και κατάληξη της ζωής του Γ. Φραγκούδη.
* Τετάρτη, 22 Σεπτεμβρίου 2010, ώρα 19.00, Αμφιθέατρο «Πεύκιος Γεωργιάδης», Κτίριο Ανδρέας Θεμιστοκλέους, Λεμεσός. Πληροφορίες: 25002538. Στο χώρο της εκδήλωσης θα λειτουργήσει μικρή έκθεση προσωπικών αντικειμένων του Γ. Φραγκούδη.
<a href='http://www1.sigmalive.com/adserver/www/delivery/ck.php?n=aa83452b&amp;cb=96059011' target='_blank'><img src='http://www1.sigmalive.com/adserver/www/delivery/avw.php?zoneid=31&amp;cb=96059011&amp;n=aa83452b' border='0' alt='' /></a>
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου